Kinetyka reakcji polimeryzacji
Badając kinetykę reakcji polimeryzacji można określić wpływ wielu zmiennych czynników na proces polimeryzacji, takich jak, m.in.:
a) składu i stężenia reagentów (monomeru, inicjatora), przy stałej temperaturze i ciśnieniu;
b) temperatury,
c) ciśnienia,
d) rozpuszczalników,
e) stężenia rodników (trwałych) na szybkość reakcji etapów polimeryzacji addycyjnej.
Dokładna znajomość kinetyki reakcji polimeryzacji ma bardzo duże znaczenie w procesie kontrolowania przebiegu reakcji, jest bardzo istotna m.in. w tworzeniu nowych metod syntezy polimerów.
W celu monitorowania kinetyki reakcji polimeryzacji wykorzystuje się wiele różnych metod i technik badawczych takich jak, m.in.:
a) spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego ( NMR ), (najczęściej wykorzystuje się \( {^1}H NMR \) i \( ^{13}C NMR \)) (uwaga: inicjatory muszą zawierać izotopy, np. \( ^1H \), \( ^{13}C \));
b) elektronowy rezonans paramagnetyczny (ERP) (badanie rodników i makrorodników),
c) spektroskopia w podczerwieni ( IR ) (wyznacza się krzywą kinetyczną zaniku wiązań podwójnych w funkcji czasu polimeryzacji),
d) skaningowa kalorymetria różnicowa (DSC) (pomiar szybkości polimeryzacji określa się za pomocą pomiaru wydzielanego ciepła polimeryzacji),
e) dylatometria (szybkość procesu polimeryzacji wyznacza się na podstawie zmian objętości polimeryzującego układu w czasie).
Mechanizm reakcji polimeryzacji omówiono na przykładzie najczęściej wykorzystywanej na skalę przemysłową polimeryzacji rodnikowej ( polimeryzacji addycyjnej ) [1], [2], [3].
Bibliografia
1. Jones R. G. (reviewed by): Compendium of Polymer Terminology and Nomenclature. IUPAC Recommendations 2008 : Jones R. G., Kahovec J., Stepto R., Wilks E. S., Hess M., Kitayama T., Val Metanomski W. (Eds.), Chemistry International 2009, Vol. 31, Iss. 4, pp. 32-33, dostęp:10.08.20202. Rabek J. F.: Współczesna wiedza o polimerach. (T. 2) Polimery naturalne i syntetyczne, otrzymywanie i zastosowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
3. Florjańczyk Z., Penczek S. (Red.): Chemia polimerów. (T. 1) Makrocząsteczki i metody ich otrzymywania, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2001.